Wandelreis Georgië | De Kaukasus
Land informatie

Landschap en ligging

Georgië (Georgisch: Sakartvelo en officieel: Sakartvelos Respublica), is een republiek in de Kaukasus en een voormalige republiek van de Sovjet-Unie. De Kaukasus is net als de Himalaya een jong gebergte van maar 25 miljoen jaar oud. Het gebergte strekt zich uit over circa 1200 kilometer en bevat meer dan 2000 gletsjers met een totale oppervlakte van meer dan 1700 vierkante kilometer.
De totale oppervlakte van Georgië bedraagt 69.700 vierkante kilometer, wat ongeveer gelijk is aan de oppervlakte van de Benelux. De hoofdstad is Tbilisi of Tiflis. Georgië grenst in het noorden aan Rusland in het oosten aan Azerbeidzjan, in het zuiden aan Turkije, en in het zuidoosten aan Armenië.
Voor een relatief klein land heeft Georgië een zeer gevarieerd landschap. In het noorden van het land strekt zich de hoofdketen van de Grote Kaukasus uit van de Zwarte Zee tot aan de noordoostelijke grenzen met Azerbeidzjan. Twaalf bergen zijn hier hoger dan de Mt. Blanc, Een andere bergketen, de Likhi, deelt het land min of meer doormidden. Meer dan de helft van het land ligt hoger dan 900 meter en ongeveer 40% van de oppervlakte is bedekt met bossen. Rond Poti aan de Zwarte Zeekust ligt een nat vlak gebied. Ten noorden en zuiden hiervan gaan de heuvels langzaam over in de bergen van het binnenland. Zuid-Georgië bestaat uit de lavaplateaus van de Kleine Kaukasus met oude vulkaankegels.
In het oosten komen alle rivieren samen in de Mtkvari (in totaal 1364 kilometer lang), die ontspringt in Turkije en via Azerbeidzjan in de Kaspische Zee uitkomt. De rivieren ten westen van het Likhi-gebergte, zoals de Rioni en de Enguri, komen uit in de Zwarte Zee. Georgië heeft meer dan 850 meren waarvan het Paravani-meer het grootste is met een oppervlakte van 37,5 vierkante kilometer.
Georgië telt ongeveer 2000 bronnen met mineraalwater die 130 miljoen liter water per dag produceren. Er zijn meer dan 500 soorten bronwater.
Minstens 15% van de bodem van Georgië bestaat uit kalksteen, dus is het niet verwonderlijk dat er veel grotten voorkomen. De Pantiukhin-grot wordt beschouwd als op één na diepste ter wereld met een diepte van 1540 meter.

Klimaat

Georgië wordt door Kaukasus-gebergte beschermd tegen de koude lucht vanuit het noorden en ontvangt vanuit de Zwarte Zee warme, vochtige lucht. West-Georgië heeft een vochtig subtropisch klimaat, terwijl het klimaat in Oost-Georgië varieert van een vochtig tot een vrij droog en meer continentaal klimaat. Boven de 2500 meter heerst een alpine-klimaat zonder echte zomers en boven 3500 meter ligt het hele jaar sneeuw en ijs. De plateaus en hellingen van de Kleine Kaukasus zijn droger en hebben een steppeklimaat.
Het weer in de Kaukasus is over het algemeen wat stabieler dan in de Alpen. Juli en augustus hebben het beste weer voor toeristen, maar ook dan kan de temperatuur boven de 3000 meter dalen tot –10°C. Beneden de 700 meter komt de temperatuur zelfs in de koudste maand januari bijna nooit onder het vriespunt. De warmste maand is juli met gemiddeld 25°C in het laagland. De temperaturen in de bergen variëren van gemiddeld –4,6°C in februari tot 16,4°C in juli en augustus.
In Svaneti duurt de winter gemiddeld acht maanden met een gemiddelde temperatuur van –15°C. Op de hoge boomloze plateaus van Javakheti kan de temperatuur dalen tot –30°C. Aan de kust van Adjarië varieert de temperatuur van 5,8°C in januari tot 23,8°C in augustus. In Oost-Georgië varieert de temperatuur van 0,5°C in januari tot 23°C in augustus en in het zuiden van –2,1°C in januari tot 20,1°C in augustus.
West-Georgië heeft het hele jaar door te maken met zware regenval die kan oplopen tot 2800 millimeter in Abchazië en Adjarië. In het oosten van het land valt maar 300-600 millimeter neerslag per jaar (Tbilisi: 462 millimeter). In het hooggebergte valt circa 1800 millimeter per jaar.
Het aantal uren zon ligt tussen de 1350 en 2520 per jaar.

Flora en fauna

De verschillende landschappen leveren een ongewoon gevarieerde flora op. Het land telt ongeveer 5000 verschillende soorten planten en bloemen. Hiervan zijn 380 soorten inheems. Ook komen er zo’n 8000 soorten paddestoelen, varens en mossen voor. Meer dan eenderde van het land is bedekt met bossen en kreupelhout en de vegetatie varieert sterk van oost naar west. In West-Georgië vinden we een subtropische vegetatie.
Elzen domineren het moerassige kustgebied van het Kolkhida-laagland. Verder landinwaarts, waar het wat droger is, komen in de bossen eiken, kastanjes, beuken, haagbeuken en lianen voor. De unieke Pitsoenda-pijnboom komt nog voor in Abchazië. Een bosje van deze bomen is te vinden in een nationaal park op de Pitsoenda-kaap. Oost-Georgië is minder dicht bebost en wordt gedomineerd door graslanden en doornig kreupelhout. In de droge valleien komt alsem en de Russische distel voor. In lager gelegen gebieden en aan de voet van de heuvels en bergen vinden we alleen bossen langs de rivieren, met eiken, populieren, wilgen en af en toe moerbeibomen.

In de vochtige, hoger gelegen gebieden komen jeneverbessen, granaatappelbomen, Georgische esdoorns en pistachebomen voor. Aan de Zwarte Zeekust komt de zeer zeldzame aardbeiboom nog voor. Op open plekken en aan de rand van de hooggelegen bossen komen spectaculaire bloemen voor als het klokje, de akelei, geurorchideeën, moerasorchideeën en vlinderorchideeën. Rond Mestia groeien het rode nieskruid, de grote roze dagkoekoeksbloem, de grote gele wederik, bilzekruid, de inheemse reuzenberenklauw, alsmede het witte vingerhoedskruid, het gele vijfvingerkruid, wilde aardbeien en kruisbessen. Boven de boomgrens weiden met adderwortel, lelies, akelei, ranonkel, klokjes, orchideeën, wikke, schurftkruid, driekleurig viooltje en korenbloemen. Daarboven o.a. steenbreek, campanula, boterbloem, kievitsbloem, rotsjasmijn, vlooienkruid en de paarse sleutelbloem.
De laatste jaren zijn er tien soorten uitgestorven, o.a. de keker, de Georgische olm, de Trans-Kaukasische populier en de Eldari-pijnboom. Vijftig soorten worden met uitsterven bedreigd en 300 soorten zijn zeldzaam.
De unieke ligging van Georgië zorgt voor een mix van de Europese en Aziatische dierenwereld met circa 100 soorten zoogdieren, 330 soorten vogels, 48 reptielen, 11 amfibieën en 160 vissoorten. Van al deze soorten zijn 21 zoogdieren, 33 vogels, tien reptielen en amfibieën bedreigd of zeer zeldzaam. Zo worden bijvoorbeeld vier wilde geitensoorten met uitsterven bedreigd: de Dagestaanse geit, de tur of Kaukasische geit, de bezoar of pasang en de gems. De Perzische gazelle en de Kaukasische luipaard komen niet meer voor in Georgië. Ook de gestreepte hyena werd als uitgestorven beschouwd, maar is weer gezien in het droge steppegebied van Zuidoost-Georgië.
In de Oost-Georgische laaglanden komen gazellen, herten en wilde zwijnen voor.

Rond Tbilisi komt de zeldzame dwergspitsmuis nog voor. De westelijke laaglanden hebben een gevarieerdere fauna met aan zoogdieren o.a. mollen, eekhoorns, bruine beren, dassen, wezels, herten, wolven, vossen, lynxen, minks, en wilde katten. De Europese otter, de gouden jakhals en de Perzische eekhoorn worden ernstig bedreigd. Verschillende soorten kleine zoogdieren worden ook bedreigd, o.a. de Transkaukasische gouden hamster, de dwerg- of grijze hamster, de watermuis en de Kaukasische mol.
Van de reptielen is een kwart inheems in de Kaukasus. Bedreigd worden o.a. de Schneider`s skink, de luipaardslang, de dwergslang en de Kaukasische adder. In Georgië leven verschillende soorten fazanten, ganzen, wulpen, eenden aalscholvers en spechten. Wintergasten zijn o.a. pelikanen, ooievaars, reigers, haviken en oehoes. In de bergachtige gebieden komen o.a. Kaukasische kauw, korhoen, fazant, koekoek, specht en ekster voor. Bedreigd worden o.a. de lammergier, de zwarte gier, de griffioengier, de Egyptische gier, de slechtvalk, de bruine kiekendief, de koningsadelaar, het zwarte berghazelhoen, de zwarte ooievaar en de lepelaar. Verder komt er een geïsoleerde kolonie bergvinken voor, die verder alleen maar in Centraal-Azië voorkomt.
De bergrivieren zitten vol met forel. De Zwarte Zee herbergt dolfijnen, haaien, zalm, haring, hondshaai en zwaardvis.

Volk, taal en godsdienst

De totale bevolking van Georgië bedroeg in april 2008 iets minder dan 5 miljoen mensen. Het gemiddelde aantal inwoners per vierkante kilometer bedraagt ligt rond de 70.
In het moderne Georgië leven drie van de vier Kartvelische volken, de Georgiërs, de Mingreliërs en de Svans. De vierde groep, de Laz, leven bijna allemaal in Turkije. De Kartvelische volken hebben een gemeenschappelijke taal, geschiedenis en cultuur. De afkomst van de Kartveliërs is niet duidelijk, maar ze zijn waarschijnlijk een mengras van Kaukasische volken en immigranten uit Klein-Azië. Sinds 1930 worden de Mingreliërs en de Svans etnisch tot de Georgiërs gerekend. Ongeveer 79% van de bevolking zijn etnische Georgiërs. Er leven ongeveer één miljoen Mingreliërs in Georgië. De meerderheid leeft in de regio Samegrelo. Ze vallen op door hun blanke huid, blonde haren en blauwe ogen. Theeproductie heeft van hen het meest welvarende bevolkingsdeel gemaakt.
Er leven ongeveer 80.000 Svans in Georgië die voornamelijk leven in de bergachtige regio Svaneti. De Svans hebben altijd vrij geïsoleerd geleefd en hun dialect lijkt nog steeds het meest op het oud-Georgisch.
De Adjariërs zijn meest etnische moslim-Georgiërs. De meeste van hen hebben nog sterke culturele en familiebanden met de aangrenzende Turkse provincies.
Er leven ongeveer 92.000 Abchaziërs in Georgië. Ondanks hun kleine aantal zijn ze nadrukkelijk aanwezig doordat de meeste in hun eigen autonome republiek wonen langs de noordwestkust van de Zwarte Zee. Hoewel ze al bijna 2000 jaar in Georgië wonen, is hun afkomst nog steeds onduidelijk. Ze hebben hun eigen regering en taal, het Abchazisch. Het Russisch wordt gesproken als tweede taal. Maar weinig Abchaziërs spreken goed Georgisch, hoewel veel in het zuiden van Abchazië wonende Abchaziërs Mingrelisch spreken. De meeste Abchaziërs zijn moslims. Door emigratie naar Abchazië vanuit Georgië en Rusland eind negentiende, begin twintigste eeuw is maar ongeveer 20% van de bevolking in Abchazië van Abchazische afkomst en daardoor een minderheid in eigen land. Onder andere door deze onbalans vecht Abchazië al sinds de jaren negentig van de vorige eeuw voor onafhankelijkheid.
Van de 165.000 Ossetiërs leven er ongeveer 65.000 in de Zuid-Ossetische autonome regio, en dat is ongeveer 66% van de totale Zuid-Ossetische bevolking. Meer dan 100.000 Ossetiërs leven in andere delen van Georgië samen met de Ossetiërs van Noord-Ossetië, net over de Russische grens. De Ossetiërs zijn afkomstig van Iraanse bergvolken. Vele Ossetiërs zouden graag samengaan met Noord-Ossetië, maar Georgië onderdrukt elke poging daartoe.
Verder leven er ongeveer 450.000 Armeniërs in het land, de grootste buitenlandse nationaliteit. De Armeniërs zijn christenen met hun eigen taal en alfabet. Het Armeense volk is in de loop der tijden door historische vervolgingen verspreid over de hele wereld. Tbilisi heeft een grote Armeense populatie, net als de regio`s Meshketië en Dzhavakethië.
De meer dan 300.000 Azerbeidzjanen leven in het zuiden van Tbilisi en rond de steden Bolnisi en Marneuli. De meeste spreken Azerbeidzjaans en zijn moslims. Russen (350.000) leven verspreid over Georgië, Abchazië en Adjarië. Verder leven er nog kleine groepen Grieken, Oekraïners, joden en Koerden.
Door de moeilijke economische en sociale omstandigheden na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie zijn er veel Georgiërs (ca. 600.000) geëmigreerd. De meeste emigreerden naar Rusland, kleinere groepen naar Frankrijk, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië.
In het westen van het land leven ca. 250.000 uit Abchazië gevluchte Georgiërs.
De Georgiërs spreken in meerderheid Georgisch, een Zuid-Kaukasische taal. In het westen wordt het daarmee verwante (maar niet officieel erkende) Mingreels gesproken en in de Kaukasus het eveneens verwante Svanetisch.
Vrijwel alle Georgiërs zijn christelijk en komen regelmatig in de kerk. Met name na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie heeft de religie weer een belangrijke plaats ingenomen in het dagelijkse leven van de meeste mensen. Hierbij bestaat soms wel de indruk dat Georgiërs over het algemeen meer "religieus" zijn dan "gelovig". De eigen Georgisch-orthodoxe kerk vormt een zeer sterk bindmiddel en neemt een centrale plaats in in de Georgische maatschappij.

Middelen van bestaan

De Georgische economie was ooit een van de sterkste van de voormalige Sovjet- Unie. Ook de levensstandaard van de bevolking was de hoogste van de Sovjet- Unie. Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie heeft Georgië te kampen met een grote economische terugval. Dit komt onder andere doordat de traditionele handelsbetrekkingen met andere voormalige Sovjet-staten grotendeels zijn weggevallen.
Uit deze staten kwamen een groot deel van de industriële grondstoffen en 80 tot 85% van de energievoorziening. Voor deze producten moeten nu veel hogere prijzen betaald worden, waardoor het tekort op de handelsbalans fors toeneemt. Ook de oorlogen en conflicten tussen Georgië, Abchazië en Zuid-Ossetië zorgden voor een verdere verslechtering van de economie. Het Bruto Nationaal Product (BNP) en de industriële productie daalde enorm (tot maar 10% van de eigenlijke capaciteit), en de inflatie steeg dramatisch. Ook de buitenlandse schuld nam toe. De laatste jaren lieten een forse groei van het BNP zien.
Groeisectoren zijn de handel en de communicatie, hoewel dit voor de enorme werkloosheid weinig soelaas biedt. Ook met de geprivatiseerde landbouw lijkt het goed te gaan, ook al door de zeer vruchtbare grond die Georgië rijk is. Georgië`s functie als doorvoerland van o.a. vracht, olie en gas tussen Azië en Europa lijkt echter nog de meeste kans te maken om op redelijk korte termijn als aanjager voor de economie te dienen. Men probeert nu dan ook, met financiële hulp van het buitenland, de infrastructuur van het land aanzienlijk te verbeteren.
Het toerisme zou ook een van de pijlers van de economie kunnen worden
Georgië heeft een van de meest diverse landbouwgebieden van de voormalige Sovjet-Unie. Grote gebieden met een subtropisch klimaat en een lang groeiseizoen maken van Georgië een landbouwgebied bij uitstek. Ongeveer 3 miljoen hectare van het totale landoppervlak bestaat uit landbouwgrond. Ongeveer eenderde van de beroepsbevolking werkt in de landbouwsector, de grootste werkgever van het land.
Thee en citrusvruchten worden geteeld in Adjarië, Goeria, Samegrelo, Imereti en Abchazië; wijndruiven, tabak, olijven, vijgen, amandelen, appels, peren, graansoorten en suikerbieten in het gehele westen van Georgië; de Alazani- vallei in Kakhetië is het belangrijkste wijnbouwgebied van Georgië; geraniums, rozen en jasmijn worden gebruikt voor de parfumindustrie; in de hooglanden van Kartalinië verbouwt men gerst, haver, appels, pruimen, kersen en houdt men schapen.
De veelal geprivatiseerde landbouw is intensief en sterk gemechaniseerd. De opbrengsten zouden nog veel hoger kunnen zijn als er met moderne technologieën gewerkt zou kunnen worden. Evenals de industrie heeft ook de landbouw veel te lijden gehad van het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Met name de theeproductie is ernstig teruggelopen. De andere sectoren herstelden zich vrij snel.
Bergachtige gebieden als Opper-Svanetië worden gebruikt voor het houden van geiten en schapen. Op kleine schaal is er verder wat runder-, varkens- en pluimveeteelt.
Georgië is gezegend met vele natuurlijke bodemschatten. Er zijn ongeveer 300 minerale ertsen gevonden waarvan de helft geëxploiteerd wordt. De mijnbouw levert in de eerste plaats mangaan op in de regio rondom Koetaisi, dat grotendeels als erts wordt uitgevoerd en deels in Georgië (Zestafoni) wordt verwerkt.
Roestavi, ten zuidoosten van Tbilisi, is een groot metallurgisch complex met ijzer- en staalfabrieken en verschillende chemische industrieën. Verspreid over Georgië staan fabrieken die zaken als landbouwmachines, tractoren, bouwmaterialen, levensmiddelen of theeplukmachines produceren.
Het bergachtige Georgië heeft veel snelstromende rivieren waaruit `s zomers veel hydro-elektriciteit wordt opgewekt. Meer dan 200 hydro-elektrische installaties zijn er aangelegd in de rivieren, Rioni, Koera en Ingoeri. Toch moet de meeste energie geïmporteerd worden uit het buitenland. Zo wordt het meeste aardgas geïmporteerd vanuit Turkmenistan. Georgië importeert ook nog steeds de meeste olie uit Azerbeidzjan en Rusland, hoewel men zelf een voorraad heeft van minstens 24 miljoen ton ruwe olie.
De noordwestelijke bergen bevatten verder nog ca. 360 miljoen ton steenkool. Onder de Sovjet-Unie werden deze bronnen nauwelijks aangesproken doordat men zijn energie goedkoop kon importeren uit andere voormalige Sovjet-Republieken. Om minder afhankelijk te zijn van de dure energie uit het buitenland wordt alles op alles gezet om de eigen grondstoffen te gaan exploiteren.

Georgië handelt voornamelijk met de voormalige Sovjet-republieken. De belangrijkste exportproducten zijn fruit, groenten, tarwe, gerst, wijn, cognac, wodka, bouwmaterialen, machines en chemicaliën. De belangrijkste exportpartners zijn Rusland (50%), Turkije (15%), Turkmenistan (7%), Azerbeidzjan (6%), Oekraïne (5%) en diverse andere landen (17%).
De belangrijkste importproducten zijn olie, aardgas en machines.
Georgië heeft circa 35.000 kilometer wegen en 1600 kilometer spoorwegen. Drie snelwegen verbinden Georgië met Rusland: van Tbilisi naar Vladikavkaz, van Koetaisi naar Vladikavkaz en van Soechoemi naar Cherkessov. De belangrijkste havens zijn Batoemi (olie-export en graan), Poti en Soechoemi. Tbilisi heeft een luchthaven, maar de Georgische luchtvaartindustrie is nog onderontwikkeld.
De infrastructuur zal een bepalende invloed hebben op de economische ontwikkeling van het land. Met name de wegen en de havens kunnen een belangrijke rol krijgen als een knooppunt van het vervoer van goederen en diensten vanuit het Westen via Turkije en de Zwarte Zee naar nieuwe markten in de Kaukasus en Centraal-Azië.
Voor 1991 was de Zwarte Zeekust een populaire vakantiebestemming voor mensen vanuit de hele Sovjet-Unie. Op het hoogtepunt kwamen er ca. 3,5 miljoen toeristen naar dit gebied. Vooral `s zomers werden plaatsen als Soechoemi, Batoemi, Pitsoenda en Gagra overspoeld met mensen die aangetrokken werden door het warme zeewater, de mooie stranden en het zonnige klimaat. De hoger gelegen gebieden waren populair door de mogelijkheden om te skiën, te klimmen en te wandelen. Toeristisch zijn ook de kuuroorden als Tsjaltoebo, Borzjomi, Abastoemani, Pasanaoeri en Bakoerian in trek, evenals verschillende wintersportplaatsen en centra van oude cultuur, zoals de vroegere hoofdstad Mtskjeta bij Tbilisi.

Geschiedenis en politiek

Het vruchtbare land van Georgië is altijd zeer in trek geweest bij verschillende volkeren. Daarom wordt de geschiedenis van Georgië gekenmerkt door voortdurende oorlogvoering. Met name Turkse, Armeense en Perzische stammen hebben het de Georgiërs flink moeilijk gemaakt. Pas later, in de 18e eeuw tijdens Catharina de Grote, werd er ook met de Russen gevochten. Vechten zit de Georgiërs in het bloed. Het is veelzeggend dat Georgiërs elkaar groeten met het woord gamardzjoba, "aan jou de overwinning".
Georgië is al sinds jaar en dag christelijk. Zowel de Armenen als de Georgiërs claimen dat zij als eerste het christendom als staatsgodsdienst hebben ingevoerd. Ze gaan zelfs zo ver dat ze zichzelf "de eerste christenen" noemen. Neutrale historici zijn echter van mening dat de Armenen in het jaar 301 de eerste waren. Georgië was in 337 een goede tweede. Waarschijnlijk werd in Georgië het christendom ingevoerd onder druk van buurland Armenië, maar daar willen Georgiërs niets van weten. Probeer een Georgiër er ook niet van te overtuigen dat het Georgische schrift is afgeleid van het Armeense. Zo zijn er nog vele meningsverschillen tussen Armenië en Georgië. Dat gaat zelfs zover dat sommige Armeniërs beweren dat Stalin eigenlijk een Armeniër was. Voor de goede vrede kan je het beste in alle gevallen je gespreksgenoot gelijk geven. Nog beter is om er een toost op te drinken.
Georgië beleefde zijn hoogtijdagen in de 11e en 12e eeuw, met name onder David de Bouwer ("Davit Achmasjenebeli" 1089-1125) en Koningin Tamara (1159-1213). David de Bouwer maakte een einde aan de verdeeldheid van Georgië en heroverde veel gebiedsdelen die eerder door Turkse stammen waren ingenomen. Zo heroverde hij Tbilisi en het koninkrijk Kacheti. Onder zijn leiding werd Georgië machtig en welvarend. Voordat David de troon besteeg was de stad Gori niets meer dan een fort dat waarschijnlijk in de 7e eeuw is gebouwd en dat nog steeds hoog boven het centrum uittorent. In 1123 stichtte David er de stad. Ook nu nog staat David symbool voor de veerkracht en macht van Georgië. Niet voor niets is er in opdracht van Sjevardnadze midden in het centrum van Tbilisi een standbeeld van hem geplaatst, hiernaast afgebeeld.
Davids werk werd voortgezet door diens achterkleindochter, koningin Tamara. De officiële titel van Koningin Tamara weerspiegelt haar macht in die tijd: "Tamara Bagrationi, Uitverkorene van God, Koningin van de Abchaziërs, Georgiërs, Rans, Kachetiërs en Armeniërs, Sjeik van Shirvan en Sjeik van de Sjeiks, Heerseres van het Oosten en het Westen". Tijdens haar heerschappij nam de welvaart zodanig toe dat men over Georgië sprak als "het land waar de boeren leven als edelen, de edelen als prinsen, en de prinsen als koningen." In deze tijd werd ook het hoogtepunt van de Georgische literatuur geschreven: "De ridder in het pantervel" van Sjota Roestaveli (rond 1200). Dit is een heldendicht, opgedragen aan koningin Tamara. Iedereen in Georgië kent het. De belangrijkste straat in Tbilisi, waar ook het eerder genoemde beeld van David de Bouwer staat, is naar hem vernoemd.
Na de dood van Tamara volgde een moeilijke periode, waarin Georgië te maken kreeg met steeds weer andere bezetters. Vanaf 1783 kreeg Georgië te maken met de Russen. Hier was overigens niet echt sprake van een bezetting. Er werd een verdrag gesloten met Catharina de Grote, omdat Georgië liever onder de heerschappij van de christelijke Russen stond dan onder de Turken of de Perzen. Rusland zou uiteindelijk tot de dag van vandaag invloed uit blijven oefenen op Georgië. Dit tot ongenoegen van velen. Er is altijd sprake geweest van een soort minachting jegens de Russen. Een gevleugelde uitspraak is "Toen de Russen nog door het woud dwaalden, waren wij de bijbel aan het vertalen" (in het Russisch rijmt het beter).
Overigens was de sovjettijd nog niet eens zo heel beroerd voor Georgië. Het land was weliswaar zeer afhankelijk van Moskou, maar er was wel spake van grote welvaart. Georgië was de rijkste en relatief de meest onafhankelijke republiek van de Sovjet-Unie: er waren altijd groenten, vruchten en wijn in overvloed, Tbilisi was toonaangevend op het gebied van de mode ("het Parijs van de Sovjet-Unie") en de Georgische Zwarte zeekust was de favoriete vakantieplek van de partijbonzen. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie is van deze welvaart weinig meer over, al trekt de economie de laatste jaren weer fors aan.
Behalve overheersing van buitenaf heeft Georgië ook gedurende heel zijn geschiedenis te maken gehad met binnenlandse conflicten. Het Georgische volk bestaat eigenlijk uit heel veel verschillende bevolkingsgroepen, elk met zijn eigen taal, cultuur, muziek, keuken en soms ook godsdienst. Ook nu nog zijn er grote spanningen, met name in Abchazië en Zuid-Ossetië, waar begin jaren `90 bloedige burgeroorlogen hebben plaatsgevonden. Ook in Adjarië zijn de spanningen sinds het aftreden van Sjevardnadze toegenomen. Als gevolg van de burgeroorlogen hebben vele duizenden vluchtelingen hebben overal in Georgië hun onderkomen gevonden in oude, vervallen hotels.
Na het uiteenvallen van de Sovjet Unie rond 1990 ging Georgie neot alleen economisch maar ook politiek een roerige tijd tegemoet van ernstige binnenlandse conflicten en wanbestuur. President werd Edouard Sjevardnadze.
In november 2003 vond de zogenaamde Rozenrevolutie van Georgië plaats. Hierbij werd president Edoeard Sjevardnadze afgezet. Enkele weken eerder had Sjevardnadze verklaard herkozen te zijn in de Georgische verkiezingen. De OVSE constateerde echter onregelmatigheden en er ontstonden massale protesten in de hoofdstad Tbilisi. Onder leiding van oppositieleider Mikhail Saakasjvili werd de revolutie verklaard en middels een vreedzame bestorming van het parlement voltooid. Na de revolutie nam parlementsvoorzitter Nino Boerdzjanadze de honneurs waar. Zij wordt gezien als een goede kandidaat om de machtsverlegging tussen de conservatieve Sjevardnadze en de vernieuwende en onstuimige Saakasjvili te overbruggen.
Op 4 januari 2004 werd Michail Saakasjvili met bijna 86% van de stemmen tot president gekozen. Op 25 januari werd hij als de nieuwe president ingehuldigd, onder toeziend oog van de Russische en Amerikaanse ministers van buitenlandse zaken, Igor Ivanov en Colin Powell. Het parlement besloot om tevens een nieuwe vlag in gebruik te nemen. Deze vlag stamt uit de tijd van het middeleeuwse verenigde Georgische koninkrijk. Michail Saakasjvilli is getrouwd met de Nederlandse Sandra Roelofs.
De oude grondwet van de oude sovjetrepubliek, hoewel op bepaalde punten aangepast, is nog steeds van kracht. De nieuwe grondwet wordt vertraagd door het autonomiedispuut van Abchazië, Adzjarië en Zuid-Ossetië.
Op 6 januari 2008 wint Michail Saakasjvili de presidentsverkiezingen met 52,8 procent van de stemmen. Saakasjvili wendde daarmee een verwachte tweede stemronde af.

Begin augustus 2008 brak de oorlog uit om Zuid Ossetië. Volgens de Georgiërs hadden de Zuid Ossetiërs hen al te lang geprovoceerd en in een ultieme poging de afvallige provincie onder centraal gezag te brengen zijn Georgische tanks binnengevallen om orde opzaken te stellen. Het Russische leger reageerde onmiddellijk en vernietigend. De Georgische troepen werden in de pan gehakt en delen van Georgië werden bezet door Rusland. Tot op heden zijn nog steeds niet alle troepen teruggetrokken tot in Rusland. Rusland heeft inmiddels Abchazië en Zuid-Ossetië erkend als zelfstandige staten, natuurlijk zeer tegen het zere been van Georgië en ook van een deel van de Europese landen die Georgië graag bij de Europese Unie hebben. Waarschijnlijk is de strategische ligging van het land en de functie die het heeft in de doorvoer van olie naar het westen hiervoor de verklaring.

Voorjaar 2009 zijn er in Tblisi dagelijks demonstraties tegen de regering van Saakashvili omdat grote groepen van de bevolking nu inzien dat het toch niet zo slim was van Saakashvili om Zuid-Ossetië gewapenderhand tot de orde te willen roepen. 



 

Gewoontes/gedragscode

Georgiërs staan bekend als de levensgenieters van de Kaukasus. Ze zijn extravert, emotioneel, romantisch en echte feestvierders. Voordat je het weet, heb je een uitnodiging bij iemand thuis. En kan het feest met bijbehorend feestmaal (soepra) beginnen, want voor een Georgiër is een gast een geschenk van God. De tafel staat centraal in het Georgische leven en wordt altijd rijkelijk gedekt. Hier ontmoet men vrienden en familie op wie men een toost uitbrengt met lange toespraken. Dit gebeurt niet zomaar maar verloopt volgens regels. Eerst wordt er een leider aangewezen, de tamada. Hij brengt de toosten uit, zolang hij spreekt mag er niet gedronken worden. Enkele van deze toosten zijn verplicht bijvoorbeeld voor de gastheer en gastvrouw, voor nog levende familie, voor gestorven familie, de vrouwen en de vrede. Toosten doe je met chacha, Georgische wodka die gemaakt is van druiven of met wijn. Georgiërs toosten nooit met bier, behalve op ‘zij die nog leven, maar eigenlijk dood zouden moeten zijn’. Met de woorden alaverdi sjentana var kan de tamada iemand anders de opdracht geven de toost af te maken. Wil iemand anders een toost uitbrengen dan zal hij eerst toestemming aan de tamada moeten vragen. Na iedere toespraak, die gelukkig erg lang kan duren, moet het glas in een keer geleegd worden. Hoogtepunt vormt de toost met de traditionele drinkhoorn (bokkenhoorn) die meestal meer dan een halve liter kan bevatten. Gaomardzjos! Proost!

Hoe overleef je als reiziger een soepra zonder helemaal geveld te worden? Regel nummer een is eten, en dat staat er altijd genoeg op tafel! Bovendien met het proeven van alle verschillende hapjes kun je de kokkin geen beter compliment maken. Drink tussen het toosten door veel mineraalwater, en ook dat is er meestal in overvloed. Houd zelf ook een toost, hoe uitgebreider hoe beter, dan hoef je namelijk even niet te drinken. Een glas weigeren is erg onbeleefd maar een klein symbolisch nipje nemen is toegestaan. Een maagzweer wordt gezien als geldige reden om niet te hoeven drinken. Een kater hebben is zeker geen goede reden want wijn is volgens de Georgiër de beste remedie tegen een kater. Vrouwen zijn vrijgesteld van drinken maar bij mannen is goed drinken een teken van vitaliteit en een soort krachtmeting. Het gaat echter om veel kunnen drinken zonder dronken te zijn of zonder dronken over te komen. Dronken zijn is erg onbeleefd en een teken van zwakte.

Ook als je in een restaurant of een kleine eettent zit, is het heel gebruikelijk dat je een fles wijn aangeboden krijgt van een groep Georgiërs die iets te vieren hebben. Vaak word je zelfs gevraagd aan te schuiven.

Georgiërs lijken de voorkeur te geven aan zwarte kleding. Ze zeggen dat het te maken heeft met de strijd tegen de moslims in de middeleeuwen: uit respect voor de omgekomenen kleedden de nabestaanden zich in het zwart. Het is natuurlijk ook een heel praktische kleur als je geen geld hebt voor een uitgebreide garderobe.

De kerk heeft in Georgië een grote invloed op het sociale leven en benadrukt vooral de traditionele waarden. Waarden die voor meisjes anders zijn dan voor jongens. Voor meisjes is er geen plaats voor seks voor het huwelijk en na het huwelijk wordt verwacht dat ze vooral moeder en echtgenote is. Voor plezier in bed houden veel Georgische mannen er een minnares op na. En daar hoor je de kerk niet over.
Als je in Georgië naar de kerk gaat stelt men het op prijs dat je netjes gekleed gaat. Dus geen korte broek, korte rok of laag uitgesneden jurk. Vrouwen dragen in de kerk een hoofddoekje. Georgiërs slaan driemaal een kruis als ze langs een kerk komen. In de kerk steken zowel Armeniërs als Georgiërs een kaarsje aan.

Eten en drinken

Het land is zeer vruchtbaar en het klimaat is uitstekend voor landbouw en veeteelt. Hierdoor is er een zeer groot aanbod aan verschillende producten en is de keuken zeer veelzijdig. Elke streek heeft zijn eigen, vaak eeuwenoude gerechten en zijn eigen wijn. Georgiërs staan bekend als goeie koks. Ook in Russische restaurants in Nederland werken vaak Georgische koks en op het menu staan meestal ook Georgische gerechten. Overigens is de keuken niet alleen het terrein van vrouwen. Ondanks het vrij traditionele rollenpatroon worden sommige gerechten altijd door mannen klaargemaakt, vooral vleesgerechten.

`Toen God de wereld schiep, en de landen onder de volkeren verdeelde, waren de Georgiërs zo bezig met eten en drinken dat ze hun plek in de rij verloren. Maar toen ze God uitnodigden en op hem toosten, beviel hem dat gebaar zo goed en vond hij het eten zo lekker dat hij hen het beste stuk land gaf, dat stuk dat hij voor zich zelf gereserveerd had’, is het verhaal dat Georgiërs graag aan hun bezoekers vertellen.
Georgiërs houden van uitgebreid tafelen. Van walnoten, knoflook en aubergine worden de verrukkelijkste hapjes en gerechten gemaakt. Koriander, dille en peterselie maken het geheel af. Een Georgische maaltijd begint met koude en warme hapjes zoals lobia (bonen en walnotensalade), scherp gekruide gebakken stukjes lever, met knoflook gemarineerde aubergine, pkali (jonge spinaziebladeren die samen met kruiden klein gehakt zijn) khatsjapoeri (kaasflappen gemaakt van een soort pizzadeeg gevuld met kaas die ook op bijna iedere straat hoek te koop zijn) en verschillende soorten groenten in zuur ingemaakt.
Vervolgens komen er gerechten met lamsvlees, kalfsvlees of kip. Satsivi, kip in walnotensaus, is een populair gerecht. Tschakakbili is een eenpansgerecht met veel kruiden, tomaten en paprika meestal verkrijgbaar in eenvoudige eettentjes. Evenals khinkali, een soort grote ravioli (vergelijkbaar met Aziatische dumplings) gevuld met gekruid gehakt en met veel peper. Acharoeli khatsjapoeri is een variant op khatsjapoeri uit Adzjarië met in het midden een opening met gesmolten kaas en gebakken eierdooier. Poeri is een plat brood, dat bij ieder eten geserveerd wordt. Gozanikaki (walnoten in karamelglazuur) is een fameus toetje en tsjoertskhela (noten geregen aan een touwtje gedept in verdikt druivensap en hangend in de zon gedroogd) een heerlijk zoet tussendoortje.

Georgië is een wijnland bij uitstek. Tijdens de Sovjetperiode kwam zeventig procent van de wijnproductie uit Georgië. Kindschmareuli is een droge witte wijn. Gurdschani is iets zoeter van smaak. Akascheni (fruitig) en teliani (droog) zijn bekende rode wijnen. Bier is overal verkrijgbaar, o.a. de merken Argo en Kazbegi en rijstbier. Chacha is de nationaal gestookte sterke drank. Natuurlijk zijn er ook frisdranken zoals Coca cola en Fanta verkrijgbaar. Borjomi mineraalwater (met een enigszins zoutige smaak) is het bekendste mineraalwater in Georgië. Het water uit de kraan kun je beter niet drinken.

Menukaarten zijn vaak in het Georgisch geschreven; als de serveerster geen buitenlandse talen spreekt en je weet niet wat je moet bestellen, kun je eventueel bij andere gasten op het bord kijken en aanwijzen wat je wilt bestellen.

Een ontbijt in Georgië lijkt veel op een Russisch ontbijt. Het bestaat uit brood met worst, kaas, jam of ei, zoals bij ons, maar er wordt ook altijd een warm gerecht geserveerd, variërend van een bord pap, rijst met een gehaktbal en de beroemde Russische pannenkoeken (flensjes) met hartige vulling, honing of zure room.

Milieu

Aandacht voor het milieu is bij HT een gegeven. Het beleid van HT Wandelreizen kent daarom een aantal richtlijnen:
- Op trektocht wordt voor zoveel mogelijk op gas gekookt. In 2004 hebben we grotendeels de overstap gemaakt van petroleum en hout op gas; een klein kampvuur wordt soms gemaakt. Hiervoor wordt echter geen hout gekapt (‘zwerfhout’)
- We laten geen afval achter; een speciale verantwoordelijke wordt hiervoor aangesteld.

De deelnemers worden met klem verzocht het volgende in acht te nemen:- Op trektocht de vegetatie ongemoeid te laten.
- Alle afval te verzamelen en mee te nemen/geven tot het eind van de tocht
- Je behoefte te doen op veilige afstand van bronnen en rivieren.
- Liever geen pennen, ballonnen e.d. uit te delen.
- Batterijen mee terug te nemen naar Nederland.

Batterijen
In veel derde wereldlanden functioneert het afval ophaal- en verwerkingssysteem niet of nauwelijks; zeker niet naar onze maatstaven van duurzaamheid. Het weggooien van giftige batterijen is een groot probleem voor de drinkwatervoorziening. Daarom willen we graag hier een steentje bijdragen aan het voorkomen van veel ellende op lange termijn. Neem batterijen dus mee terug naar Nederland.

Lege batterijen? Lever ze in en win!
Win reischeques met lege batterijen!
Heb je 10 lege batterijen? Dan maak je kans op een van de vele reischeques.

Wat moet je doen`
Doe 10 lege batterijen in een zakje. Schrijf je naam, adres, postcode, woonplaats en telefoonnummer op een briefje en stop dat erbij. Deponeer het zakje vervolgens in de inzamelton bij een van de duizenden inleverpunten.

Waar kun je de lege batterijen inleveren`
Supermarkten, winkels (kijk op legebatterijen.nl welke supermarkten en winkels meedoen aan de actie), gemeentedepot / milieustraat of chemokar

Actievoorwaarden
Kijk voor meer informatie over de actie op legebatterijen.nl. Organisator: Stichting Batterijen, Postbus 719, 2700 AS Zoetermeer.

Souvenirs van bedreigde dieren en planten
Het Wereld Natuur Fonds voert campagne over souvenirs van wilde dieren en planten. In de campagne roept het Wereld Natuur Fonds op dit soort souvenirs niet te kopen en de natuur op vakantiebestemmingen te laten zoals die is, zodat we over 10 jaar nog steeds kunnen genieten van die prachtige en onmisbare natuur. Wat veel mensen ook niet weten is dat zij een fikse boete riskeren bij de douane. Want souvenirs van beschermde dieren en planten mogen helemaal niet, of alleen met de juiste vergunningen worden ingevoerd.

Er is een top 10 van bedreigde dieren en planten waarvan veel souvenirs in beslag worden genomen door de douane. Meegebracht door toeristen die vaak niet wisten dat het helemaal niet of alleen met speciale vergunningen mag.
Top 10 van dier- en plantensoorten die vaak de dupe worden van de handel in souvenirs:

* Koralen
* Grote Schelpen
* Olifanten
* (Zee) schildpadden
* Grote Katten
* Slangen en hagedissen
* Krokodillen
* Papegaaien
* Vlinders
* Orchideeën en cactussen

Natuurlijk kun je ook souvenirs tegenkomen van dieren of planten die hierboven niet zijn genoemd. Als ze zijn gemaakt van wilde dieren of planten, wordt er aangeraden om bij twijfel niet te kopen. Het gaat immers om meer dan regels en boetes. De prachtige natuur op vakantiebestemmingen blijft behouden door te kijken, en niet te kopen.

Welke bedreigde planten en dieren leven er in Centraal Azië? En wat zijn de meest voorkomende souvenirs van deze soorten die je op je reis kunt tegenkomen? Kijk voor meer informatie op de website van het WNF.

Woordenlijst

Enkele Georgische woorden (soms herkenbaar als leenwoorden*):
Hallo – gamar jobat
Goedemorgen – dila mshvidobisa
Dank u – didi madloba
Water – tskali
Melk – rdze
Een – erti
Twee – ori
Drie – sami
Tien – ati
Honderd – asi
Maandag – orshabati
Zaterdag – shabati
Vliegveld – aeroporti*
Bus – avtobusi*
Trein – matarebeli
Benzine – benzini*
Groente – bostneuli
Tomaat – pamidori*